EMDR als succesvolle traumatherapie bij jonge nee-eters

Deze week, van 10 tot en met 14 februari, is internationale Feeding Tube Awareness Week. Hierbij besteden wij extra aandacht aan dit onderwerp.

Pijn of onmacht bij het eten, gedoe met sondes in de keel en neus: veel jonge nee-eters hebben een behoorlijk trauma opgelopen rondom het eten en voeden. Daarom wordt bij al hele jonge kinderen traumatherapie EMDR steeds meer toegepast.

Bij EMDR, oftewel Eye Movement Desensitization and Reprocessing, wordt het trauma via een verhaal herbeleefd, terwijl ondertussen de ogen een signaal moeten volgen datsteeds van links naar rechts gaat, zoals een vinger. Het idee is dat hiermee het werkgeheugen dusdanig wordt overbelast dat de herinnering aan het trauma verandert en vermindert. We tekenen een aantal ervaringsverhalen van jonge nee-eters en hun ouders op.

Anna (33) is getrouwd met Matias (35). Hun zoon Justin is 4 jaar en zoon Lucas is 19 maanden. Lucas heeft voedingsproblemen sinds zijn geboorte. Hij heeft 49,XXXXY-syndroom.

Lucas had vanaf het begin problemen met eten en drinken. Toen hij amper drie weken oud was, kreeg hij al een neussonde. En bij vier maanden, kregen we te horen dat hij een chromosoomafwijking heeft. Dit verklaarde in ieder geval zijn enorme voedingsproblemen. Niks hielp echt om hem weer goed aan het drinken te krijgen. Soms had hij periodes waarin het wat beter ging, maar daarna kon hij dan weer ineens alle flessen pertinent weigeren.

“Vanaf het moment dat de sonde in zijn neusje zat, begon de ellende”

Lucas trok regelmatig zijn sonde uit zijn neusje, tot soms wel drie keer per week! Dan moest er een verpleegkundige van de kinderthuiszorg langskomen om de sonde er weer in te brengen. Hoe groter hij werd, hoe meer Lucas tegenstribbelde. Wij als ouders moesten hem dan helemaal in de houdgreep houden, zodat de sonde goed kon worden ingebracht. Regelmatig stonden wij er met tranen in onze ogen naast.

“Lucas stribbelde tegen en schudde zijn hoofdje steeds heel boos heen en weer”

Toch ging het langzaamaan steeds beter. Vanaf zijn eerste verjaardag is Lucas sondevrij en drinkt hij zijn flessen goed genoeg om op te groeien. Maar voeding met de lepel of stukjes eten, daar moest hij nog steeds niks van weten. Onze orthopedagoog stelde voor om EMDR bij Lucas te proberen. Ze vond dat Lucas erg angstig was voor eten: wanneer we in de buurt kwamen met een lepel, ging hij overstrekken. Van stukjes voeding moest hij ook niks weten -hij durfde het niet eens met zijn handjes aan te raken.

Toen hij vijftien maanden was, kreeg hij zijn eerste EMDR-sessie. Nog nooit eerder had onze orthopedagoog dit gedaan bij een kindje van zo’n jonge leeftijd. Lucas had wegens zijn syndroom ook nog een ontwikkelingsachterstand van ongeveer zeven maanden, dus cognitief was hij nóg veel jonger.

 “Hij durfde het niet eens met zijn handjes aan te raken”

De sessie was heel bijzonder. Ik moest van tevoren zijn verhaal opschrijven: het idee was dat hij een trauma had gekregen van de ernstige reflux en het steeds weer opnieuw inbrengen van de neussonde. Zijn verhaal schreef ik in sprookjesvorm op. Het begon met ‘Er was eens …’,waarna ik het trauma uitgebreid beschreef en aan het einde positief afsloot. Samen met de orthopedagoog heb ik het verhaal een aantal keer aangepast, totdat het allemaal goed op papier stond. Ik moet zeggen dat wij als ouders ook wel wat sceptisch waren over de therapie. Zou zoiets nou echt kunnen helpen? Maar op dat moment stonden we op een punt dat we alles heel graag wilden proberen.

De orthopedagoog kwam bij ons thuis, waardoor Lucas in zijn eigen vertrouwde omgeving was. Mijn man nam hem op schoot. Ik zat schuin voor hem en las zijn verhaal voor. De orthopedagoog zat op haar knieën voor hem. Ze tikte steeds met een knuffeltje en met haar handen op zijn bovenbeentjes. We hadden er allerlei attributen bijgehaald: zijn spuugbak, een sondespuit, zijn sondeslang en een foto waarop hij in het ziekenhuis lag. Maar we hielden er ook juist positieve dingen bij, zoals zijn knuffeltje, zijn speentje en een vrolijke foto van ons als gezin. Terwijl ik het verhaal voorlas liet ik ook steeds de attributen zien.

Mijn man hield hem ook even heel stevig vast, als ik bij het gedeelte kwam waarin we hem stevig vast moesten houden voor het inbrengen van de sonde. Ook raakte mijn man daarbij dan Lucas’ neusje aan. Wanneer ik over het spugen voorlas, maakte ik ook regelmatig spuuggeluiden erbij. Bij zo’n klein kindje is dat wel belangrijk, want het moet wat ‘levendiger’ worden. We wisten namelijk niet hoeveel hij cognitief kon verwerken.

Lucas was rustig tijdens de sessie. Hij zat op schoot en luisterde aandachtig. Toen ik hem tijdens het verhaal de sonde liet zien, keek hij ernaar, maar deed hij er verder niets mee. Toen ik echter aan het einde van het verhaal een vrolijke foto van ons gezin liet zien, begon hij weer te brabbelen en probeerde hij die te pakken. Dat was enorm mooi om te zien. De orthopedagoog gaf aan dat het een goede sessie was geweest en dat het nu afwachten was of we er iets van zouden merken.

De resultaten waren heel bijzonder. Een week na de sessie zag ik Lucas ineens met zijn vingertjes in zijn mond. Onze Lucas, die echt nóóit wat zelf in zijn mond stopte, zat gewoon met zijn vingertjes in zijn mondje! En niet één keer, we zagen het steeds vaker gebeuren.

 “Hij zat op schoot en luisterde aandachtig”

Nog een week later zag ik hem steeds vaker speelgoed in zijn mondje stoppen. Hij was er echt mee aan het ontdekken. En toen hij een aantal dagen later bij ons aan tafel zat met eten, stopte hij er zowaar ineens een stukje groente in. Hij at er verder niet van, maar dit waren voor ons heel grote mijlpalen!

Een maand na de sessie zagen we ook ineens hele grote sprongen in zijn ontwikkeling. Waar hij eerst alleen maar op zijn buikje speelde of op zijn rug lag, ging hij nu ineens van zijn rug naar zijn buik draaien. Hij ging ook tijgeren en begon met billenschuiven. We weten natuurlijk niet zeker of dit allemaal komt door de EMDR-sessie. Maar wij vinden het allemaal veel te toevallig: we geloven zeker dat de EMDR hier positief aan bijgedragen heeft. Er staat nu ook een tweede sessie EMDR gepland. We hopen dat dit hem gaat helpen om ook stukjes te eten, naast alleen gepureerd eten.”

Anna schrijft regelmatig blogs op haar eigen site: www.49xxxxy-syndroom.nl.

Hanneke is moeder van een tweeling, een jongen en meisje die nu 4 jaar zijn.

De tweeling werd met bijna 38 weken gehaald, omdat er één minder groeide. Onze dochter Emma is hierbij met een keizersnede gehaald, met een geboortegewicht van 2580 gram: een kleine maar gezonde meid.

De borstvoeding kwam mede door de keizersnede traag op gang. Emma verloor snel haar gewicht en kreeg al snel bijvoeding middels een cupje. Elke voeding leek een strijd te worden. Al vrij snel kwamen we erachter dat ze reflux en koemelkallergie heeft. Neocatevoeding en reflux medicatie bleek haar goed te doen. Echter, pogingen om deze af te bouwen gaven steeds problemen.

“We kwamen erachter dat Neocate-voeding haar wél heel goed doet”

En toen ze twee jaar was haalde het rotavirus Emma onderuit. Uitdroging na uitdroging volgde door fles- en voedselweigering. We zagen een duidelijke angst voor voeding ontstaan. De optie sondevoeding werd weer doorgenomen, maar wij als ouders hebben – mede door ervaring – dit steeds wat tegengehouden. Wij waren vooral bang dat we daardoor een patiëntje zouden creëren. De optie EMDR werd genoemd, maar kon niet als spoedmiddel worden ingezet.

Later blijkt EMDR wel een optie. Met hulp van de psychotherapeute bespreken we wat het (vermoedelijke) verband is tussen de klachten van onze dochter en de traumatische gebeurtenissen. We maken ons en haar verhaal vanuit het perspectief van ons kind als baby.We benoemen onder andere dat ze als baby in de buik al honger had, dat ze al die onderzoeken en provocaties in het ziekenhuis echt niet leuk vond en die ook echt niet wilde.Dat ze ook echt ziek werd van melk. Maar we schrijven ook vooral over de ommekeer. Dat ze nu bijna vier jaar is: dat ze nu echt groot is en dat het ziek zijn bij de babytijd hoort.

In onze eigen gemoedelijke en veilige omgeving thuis wordt de sessie uitgevoerd en gefilmd. Als moeder lees ik het verhaal met de foto’s voor, terwijl onze dochter op schoot zit. De therapeute gaat met een door Emma zelf uitgezochte knuffel op haar beentjes tikken. Emma vindt het aanraken door de therapeute eerst maar niks, maar ze neemt het verhaal en de foto’s wel in zich op. Na afloop van het verhaal is ze hyper: ze gooit keihard met voorwerpen, alsof ze letterlijk iets van zich af wil gooien. Wat voelt ze zich de dagen erna groot en sterk! De gebruikte knuffel ligt echter nog weken ziek in bed …

We herhalen het verhaal in een tweede sessie, op schoot – deze keer wil Emma geen knuffel erbij voor het tikken op de knieën. Halverwege het verhaal wordt ze boos en weigert ze te luisteren of mee te werken en verstopt ze zich. Zet echt van zich af: iets wat nieuw is in onze ogen – het lijkt erop dat ze ‘vroeger’ altijd alles gelaten onderging. De therapeute geeft haar daarna alle ruimte om het verhaal af te maken en kan er ook mooi op inspelen waarom Emma zo boos was geworden.

“Halverwege het verhaal wordt ze boos”

Daarna volgt een periode van ruim drie weken waarin Emma zich echt van ons afzet. Ze wordt razend als ik met eten bezig ga, schreeuwt dan dat ze echt niet eten wil, deuren worden kwaad dichtgeklapt en ze blijft vooral bij het eten weg. We zitten echt wel even met de handen in het haar. De therapeute geeft aan dat we Emma vooral de ruimte en tijd moeten geven: ze zou vanzelf wel weer komen, net als bij de laatste EMDR-sessie. Misschien wil ze wel even baby’tje spelen – terug in de tijd, om dan later een stap met zevenmijlslaarzen te maken!

“En Emma heeft de ruimte genomen, zelf initiatief genomen en is groter gaan groeien! Ze eet zeker nog niet volwaardig en krijgt nog drie à vier keer per dag flesvoeding, maar ze durft nu nieuwe dingen te proeven of te likken en durft ook buitenshuis te eten en drinken.”

Marieke, moeder van Timo (5) en Cathelijne (7 jaar)

De eetproblemen van onze zoon Timo hadden niet alleen veel impact op hem, maar ook op de rest van het gezin. Nadat Timo EMDR had gehad, hadden wij het idee er ook baat bij te kunnen hebben.

Onze dochter Cathelijne was twee toen Timo zijn eerste neus-maagsonde kreeg. Ze vond het zo eng, dat ze niet naar hem durfde te kijken. Ze ging altijd met haar rug naar hem toe zitten. Twee sessies EMDR waren voldoende om dit te veranderen. Na de behandeling was ze vrolijker en een stuk opener naar Timo.

Zelf had ik veel last van een spoedopname die Timo in het WKZ had gehad. Door een samenloop van omstandigheden had ik een negatief gevoel aan deze opname overgehouden. Dit gevoel was zo heftig, dat het me moeite kostte om over de A27 te rijden; de route die ik tijdens de opname dagelijks reed. Als ik het stuk snelweg tussen Hilversum en Utrecht pakte, kreeg ik letterlijk pijn in mijn buik. Ook hier bood EMDR uitkomst. Na twee sessies was de emotie eraf gehaald en werd ik niet meer door mijn eigen emoties overspoeld.

Foto door 1: Anna Hes

Foto door2: Privé

Foto door 3: Privé